هفت سال از رفتن کیارستمی گذشت

عباس کیارستمی معتقد است بدون تماشاگر خوب نمی توان فیلم خوبی ساخت.

23 تیرماه مصادف با هفتمین سالگرد درگذشت عباس کیارستمی گلگدان کارگردان سرشناس سینمای ایران است.

این فیلمساز که در بیشتر آثارش نگاه متفاوتی به زندگی دارد، سال ها پیش در گفت و گو با محمد هاچیکارت به بهانه نمایش فیلم از فیلم هایش و نخل طلایی که در جشنواره کن به دست آورده بود صحبت کرد. فیلم «طعم گیلاس» منتشر شده در مجله سینمایی پاریس گفته است که بخشی از مطالب را در سالگرد درگذشت او بازنشر می کند.

«طعم گیلاس» یکی از آثار مهم کیارستمی است که در پاسخ به معنای عنوان این فیلم گفت: در مراحل فیلمبرداری سه نام مختلف به ذهنش رسید: «سفر به صبح»، «کسوف». ” و “طعم گیلاس”، بالاخره آخرین مورد را انتخاب کردم. «طعم گیلاس» به معنای شیرینی زندگی است. گاهی اوقات با یک بدبین یا واقع بین موافقم که زندگی خوشایند نیست، اما هیچ چیز بهتری برای جایگزینی آن نداریم.

کیارستمی با اشاره به اینکه هرگز نخواستم در مورد لحظه یا موقعیتی که ایده اصلی فیلم (یعنی خودکشی) مطرح شد، صحبت کند، گفت: قصد ندارم در این فیلم قصه بگویم چرا که برایم احترام زیادی قائل هستم. برای مخاطب . .من یک فیلم «نیمه کار» ساختم و تماشاگران بقیه را ساختند. از یک طرف وقتی من صحبت می کنم دیگران فقط گوش می دهند این اشتباه است. من نمی توانم به سوال پاسخ دهم. مخاطب باید از ذهن خود برای یافتن پاسخ استفاده کند. به نظر من یک فیلم باید این توانایی را داشته باشد که هر بیننده ای را به اندازه حالت ذهنی خود با موضوع درگیر کند و بر اساس فیلم «نیمه تمام»ی که تماشا می کند، فیلم خودش را بسازد. به همین دلیل پایان فیلم بوی گیلاس به دلیل پایان غیر متعارفش ممکن است مخاطب را شوکه کند. تماشاگرانی که به فیلم های کلیشه ای عادت کرده اند ممکن است با نارضایتی سالن را ترک کنند.

وی افزود: تفاوت ما سینماگران با مخاطب در این است که ما به نگاتیو فیلم دسترسی داریم و آنها دسترسی ندارند. این بدان معنا نیست که مخاطب خلاقتر از کارگردان نیست و من بر اساس این خلاقیت سعی می کنم فیلم هایم را ناتمام بگذارم و از مخاطب بخواهم که به فیلم و خودش کمک کند. من فیلم‌هایی را دوست دارم که هنگام تماشای آن‌ها مرا گروگان نمی‌گیرند، اما از فشاری که کارگردان می‌خواهد در دو ساعت کوتاهی که روی صندلی‌ام هستم وارد کند و آن را در چند روز آینده پخش کند، دوست دارم. برو یک سرکیارستمی درباره کسب نخل طلا برای فیلم «طعم گیلاس» نیز گفت: بردن نخل طلا برای من غیرقابل پیش بینی است. من دوبار خوشحالم یک بار برای خودم و فیلم و یک بار برای تبلیغ این نوع فیلم. باید به مخاطبان این نوع فیلم ها هم تبریک گفت، زیرا بدون تماشاگر خوب نمی توان فیلم خوبی ساخت.

در مورد فیلم «بوی گیلاس» مردم نظرات مختلفی را مطرح کردند. به عنوان مثال، محمد شیروانی مستندساز سال گذشته در همایشی در خانه هنرمندان ایران گفت: «طعم گیلاس» کیارستمی را با ظرافت و دقت نشان داد، انگار از دوربین استفاده می‌کند، مثل نوشتن فیلمنامه است. تا زمانی که آقای کیارستمی فوت کردند، کشور را قبول نداشتند و حتی می گفتند نمی تواند فیلم بسازد، نمی تواند فیلمنامه بنویسد! خیلی ناراحت کننده است که ما در کشوری زندگی می کنیم که اینقدر از مردمش غافل شده است.

زنده یاد عباس کیارستمی در اول تیر 1319 در تهران به دنیا آمد و در 23 تیر 1395 درگذشت. او پنج بار نامزد جشنواره فیلم کن شد و در سال ۱۹۹۷ برای فیلم طعم گیلاس برنده نخل طلای بهترین کارگردانی شد. وی همچنین چهار بار به عنوان عضو هیئت داوران جشنواره حضور داشت.فیلم «کلوزآپ» کیارستمی نیز در میان ده اثر برتر تاریخ سینمای آسیا قرار دارد.

وی همچنین برای فیلم «خانه دوست کجاست» جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فیلم فجر و لوح زرین بهترین کارگردانی و برای فیلم «نان و کوچه» جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره بین‌المللی فیلم کودک و نوجوان را از آن خود کرد.

نان و کوچه، زنگ های خنده دار، تجربه، مسافر، من هم، دوازده راه حل مشکلات، رنگ ها، لباس عروس، گزارش، بار اول، کلید، خانه دوست کجاست، تکلیف، نزدیک، زندگی و دیگر هیچ، زیتون های زیر درخت بوی گیلاس باد ما را خواهد برد ده شیرین کپی برابر اصل است مثل عاشقان. از جمله آثار بازمانده از کارنامه هنری کیارستمی هستند.