فاروج ، دروازه شرقی خراسان شمالی با بهترین مناطق گردشگری
شهرستان فاروج در درۀ بزرگ و دشت پیرامون رود اترک و در بین حرفه‌کوه‌های کپه داغ در شمال و آلاداغ در جنوب صورت گرفته میباشد. به جهت وجود منابع آب کافی و ازجمله رودخانه اترک، کشاورزی در حیطه رونق بسزایی داراست. شهرستان فاروج امروزه به یکی مرکزها اصلی کشت غلات، انگور، زعفران، گل محمدی و نیز ساخت و عرضه آجیل تبدیل شد‌ه‌است.
کوه پاد شاه عالم با طول ۳۰۵۱ متر به‌تیتر بلندترین قلۀ خراسان شمالی در جنوب شهرستان فاروج جای‌دارد. ارتفاعات و دامنه‌های کپه داغ و آلاداغ یکی کانون‌های رونق معاش عشایری میباشد.
پیشینه
دشت فاروج از دیرباز موردتوجه دولت ها انسانی بوده میباشد. تپه باستانی یام بنا شده در ۵ کیلومتری شهر فاروج، تپه زوبار، گلو تپه تیتکانلو، تپه نه آباد، تپه طویل و وجود مرکز ها سکونتی و قلعه‌های نظامی- تجاری وسیع دورۀ اشکانی و ساسانی نظیر محوطۀ باستانی ویرانشهر بنا شده در تیتکانلو حاکی از غنای تاریخی و به‌ویژه حضور پررونق اشکانیان و ساسانیان در پهنه دشت فاروج میباشد. بعضا مورخین، نصیب خبوشان فاروج را به عبارتی استوا یا این که آستائوین، تختگاه اول اشکانیان می دانند.
وجود آرامگاه بسیار زیبای «پدر و بی‌بی» و نیز آرامستان تاریخی خسرویه با سنگ قبور صندوقی بسیار قشنگ و پرتکلف (دارنده تاریخ نصفه قرن هشتم هجری) نماد‌ای از تاریخ باشکوه بازه زمانی اسلامی این خطه میباشد.
فرهنگ وتمدن و هنر
تات‌های خسرویه، مایوان و مدرس بی‌شک وتردید دیرین‌ترین ساکنان فاروج بشمار می آیند. پیشینه آنها ریشه در برهه زمانی تاریخی و شاید بعدازظهر اشکانی دارااست. در خسرویه سنگ قبور صندوقی مجلل قرن ها اواسط اسلامی مدرک محکمی از تاریخ قدیمی تات‌های فاروج بشمار می روند.
از حیث فرهنگ و تمدن سنتی و عموم‌شناسی فاروج کانون پررونق و متنوع معاش سه قوم و قبیله تات، کرد و سوراخ میباشد. تات‌ها در کناره جنوب غربی (روستاهای مایوان، سه گنبد، مدرس و خسرویه)، کردها در راس و اکثر نقاط شهرستان و شکاف‌ها بیشتر در شهر فاروج و روستاهایی زیرا اسفجیر، نجف‌آباد، کورانِ ترکیه تمرکز دارا‌هستند.
موسیقی مقامی و کشتی چوخه را می بایست شاخص‌ترین نشانه فرهنگ وتمدن سنتی این شهرستان دانست و کشتی‌گیرانی زیرا پهلوان بهادری (مایوان) و پهلوان رستمی تیتکانلو شهرتی درخور دارا‌هستند. گود کشتی امام مرشد تیتکانلو امروزه یکی‌از مهم ترین گودهای کشتی سنتی خراسان شمالی بشمار می‌رود. روستاهای خسرویه و مدرس و بقیه نقاط تات نشین، کانون‌های اساسی مذهبی تاریخی فاروج میباشند و دین‌های مذهبی به‌ویژه در روزها محرم درین بخشها بسیار پررونق به حیث می‌رسند.
جاذبه‌های توریسم و تاریخی شهرستان
تپه باستانی یام
شماره تصویب ملی: ۱۶۵۸۶
تپه یام گران قدر‌ترین محوطه شناسایی‌گردیده در دره رود اترک علیا در خراسان شمالی میباشد که اثر ها چند هزاره استقرار، از عصر پیش‌ازتاریخ تا عصر اسلامی را در خویش مکان داده میباشد. جستجو‌های علمی گروه باستان‌شناسی دانش گاه تورین ایتالیا درین تپه نشانه‌دهنده شباهت فراوان تمدن‌های این حیطه بافرهنگ‌های توسعه یافته دورۀ مس و سنگ و مفرغ در آسیای مرکزی میباشد.
آرامگاه پدر و بی‌بی
شماره تصویب ملی: ۵۹۴۵
آرامگاه تاریخی پدر و بی‌بی از اثرها باارزش تاریخی عصر تیموری، در روستای خسرویه جای‌دارد. این سازه متشکل از دو اتاق در ضلع شمالی و جنوبی و یک حیاط گران قدر در ضلع شرقی میباشد. بر روی بقعه اساسی یک صندوقچه چوبی منبت کاری گردیده با تزئین نقوش گیاهی و کتیبه‌هایی به خط ثلث، قراردارد.
حمام تاریخی و موزه عموم‌شناسی فاروج
شماره تصویب ملی: ۲۳۱۰۷
خزینه یا این که خزینه تاریخی فاروج در جنوب شرقی شهر فاروج، در خیابان شهید مقیم، کوچه خزینه قراردارد. این گرمابه تاریخی میان مردم به «گرمابه اسماعیل‌زاده» که اسم بانی خزینه میباشد نیز دارای شهرت میباشد و در عصر قاجاریه تشکیل‌شده و معمار آن «کریم و مهربان اقبال» میباشد. آب ما یحتاج خزینه از قنات جعفرآباد تأمین می‌شد‌ه‌است. در سال ۱۳۴۰ هنگام تعمیر خزینه نمای دیوارهای آن با نقوش هندسی تزئین شده است. این بنای تاریخی پر ارزش بوسیله ارثیه فرهنگی بازسازی‌گردیده و از سال ۱۳۹۰ به‌تیتر موزه عموم‌شناسی فاروج آیتم بهره برداری قرارگرفته میباشد.
روستای مقصود توریسم معلم
روستای زیبای مدرس در مسافت ۱۷ کیلومتری جنوب غربی شهر فاروج واقع گردیده است. هم محلی این روستای تاریخی تات میباشند. وجود اثر ها قلعه‌ای تاریخی، مسجد جامع پانصدساله، آرامستان تاریخی، گرمابه بعد از ظهر قاجاری و… آرم ریشه‌های قدیمی این روستا میباشد. حالت مطلوب اقلیمی و قرارگیری در جوار دره‌ای لبریز آب و صورت‌گیری باغ ها سرسبز در پیرامون این روستای تاریخی موجبات صورت‌گیری یک حوزه توریسم جالب و نادر‌نظیر را آماده کرده است.
مسجد جامع مدرس
شماره تصویب ملی: ۱۸۷۳۹
مسجد جامع روستای مدرس بنا شده در راءس روستا، از اثر ها تاریخی- مذهبی اصلی شهرستان فاروج میباشد و ازنظر تاریخی احتمالاً به بازه تیموری وابستگی دارااست. این مسجد از نوع مساجد شبستانی بی آلایش میباشد و پلان آن به‌شکل مستطیل و دارنده ردیف‌های حجیم چهارضلعی میباشد که پوشش آن به‌شکل گنبدهای کوچک در مسافت مابین هر چهارستون اعمال شد‌ه‌است.
گرمابه کهن روستای معلم
شماره تصویب ملی: ۲۲۲۰۳
در روستای معلم خزینه سابق از مثال خزینه‌های دورۀ قاجار-پهلوی ما‌نده که در عمق زمین قرارگرفته و با مصالح سنگ و ساروج تاسیس شده است. طرح کلی گرمابه از یک راهروی ورودی، یک سربینه با پلان هشت‌ضلعی، گرمخانه و مخازن آب ساخته شده میباشد. خزینه دارنده پوششی گنبدی با نورگیرهایی برای تأمین فروغ باطن میباشد.
حیطه مثال و روستای مقصود توریسم خسرویه
روستای خسرویه در دامنه شمالی فن‌کوه زیبای فرمانروا دنیا و در مسافت ۲۲ کیلومتری جنوب غربی فاروج، در دل دره‌ای قشنگ و لبریز آب مکان گرفته میباشد. همسایه خسرویه تات میباشند. خسرویه محل تولد دانا ربانی آیت‌الله آقا نجفی قوچانی میباشد. بافت معماری سنتی، کوهستان و باغ ها سرسبز، آرامگاه تاریخی پدر و بی‌بی، آرامستان تاریخی و سنگ قبور صندوقی، منزل آقا نجفی قوچانی و… از جاذبه‌های اساسی توریسم این روستا میباشد.
روستای اسفجیر
در مسافت ۲۵ کیلومتری شمال شهر فاروج و در نصیب خبوشان، روستای زیبای اسفجیر در دل کوهستانی دیده‌نواز واقع شد‌ه‌است. رودخانه‌ای روستا را به دو پاره تقسیم کرده و باغ ها انبوه و سرسبز آن، تفرجگاه دربند و آبشار اسفجیر و درخت چنار سابق‌سال (تصویب ارثیه طبیعی کشور ایران) آن جزو جاذبه‌های اساسی روستا بشمار میروند. در کوهستان بالادست شمال اسفجیر طبیعت خوشگل و ییلاقات و چشمه‌های مالامال آب متعددی وجود دارااست.