تحولات خانواده های ایرانی و نگرانی از آسیب های که ممکن است اتفاق بیوفتد

خبرگزاری مهر؛ گروه جامعه: یکی از ویژگی های عصر کنونی ما که در اصطلاح دانشمندان علوم اجتماعی به آن دوران گذار از سنت به مدرنیته اشاره دارد، تحول خانواده از نظر شکل، ساختار و ارزش هاست. خانواده ایرانی به دلیل غلبه گفتمان مدرنیته در جامعه و تحت تأثیر عوامل اجتماعی و رسانه ای آن در حال گذراندن یک روند تحول است. خانواده ایرانی همچنان حامل اصول و مفاهیم سنت است و از سوی دیگر در مسیر مدرنیته قرار دارد. اگرچه این دوگانگی همیشه مستلزم تقابل نیست، اما عدم شفافیت در شرایط، برخوردهای جدی را ایجاد کرده و به دنبال خواهد داشت. مفاهیمی مانند خانواده، محرم و نامحرم، تعصب و غیرت، اطاعت از بزرگترها، عزت و حیثیت خانواده و… با توجه به شرایط ذکر شده در خانواده های مختلف معانی و تعابیر متفاوتی یافته است. درک و تبیین این تحولات به ما این امکان را می دهد که تا حد زیادی در مورد آینده خانواده ایرانی تحقیق و پیش بینی کنیم.

نگرانی ها و نگرانی ها

تحولات خانواده در دهه های اخیر در کشور ما با فرصت ها و تهدیدهایی مواجه بوده است. افزایش سن ازدواج در بین جوانان، افزایش آمار طلاق به حدی که ایران را یکی از معدود کشورهای مطلقه جهان می دانند، افزایش اضطراب در روابط زناشویی و افزایش اعتیاد، فرار از دختران و بزهکاری نوجوانان و… جوانان که کاهش کارایی را نشان می دهند، داشتن خانواده دلیل قانع کننده ای برای تهدید و نگرانی است.

خانواده های امروزی دیگر مثل گذشته محدود نیستند. مهمتر از آن، نه تنها عواملی که خانواده ها را تحت تأثیر قرار می دهند متنوع تر هستند، بلکه لزوماً همه آنها خارج از فضای خانواده نیستند. اینترنت و ماهواره برای بسیاری از خانواده ها ابزار غیر معمولی نیستند. اگر پیش از این تلاش خانواده‌ها بر کنترل فرزندان برای پیشگیری از اعتیاد و مفاسد اخلاقی (که پیشینه‌های آن خارج از خانواده بود) بود، امروز این حوزه‌ها وارد خانواده‌ها شده است. این تحولات ناشی از مدرنیته، از آنجا که مدرنیسم ذاتاً پیوند عمیقی با فردگرایی دارد، به تضعیف استحکام و کارآمدی نهاد خانواده می انجامد و موجب نگرانی و نگرانی کارشناسان و مسئولان می شود.

تحولات خانواده ایرانی

برخی از مهمترین مصادیق تغییرات و تحولات در خانواده ایرانی به شرح زیر است:

تحولات جنسیتی در خانواده

در نگاه اول به نظر می رسد که خانواده ایرانی در حال زنانه شدن است و ادراکات، تمایلات و اعمال زنانه در خانواده رواج دارد. مظاهر این تغییر را در موارد متعدد می بینیم. در حال حاضر ساختار قدرت در خانواده در حال زنانه شدن است و اگر در خانواده سنتی ایرانی اقتدار مردانه گاهی افراطی بود، امروز خانواده به سمت به حاشیه راندن مردان و تغییر جایگاه خود از سرپرست به تامین کننده پیش می رود. یکی دیگر از جلوه های زنانه شدن را می توان در رسیدگی به ارتباطات و روابط خویشاوندی توسط زنان مشاهده کرد. روابط خانوادگی در حال حاضر به سمت خانواده مادری می رود و فرزندان احساس نزدیکی به خویشاوندان مادری خود می کنند. الگوی توزیع ثروت در خانواده نیز نشانه غلبه عقاید و گرایش های زنانه است; امروزه خانواده بیش از نسل قبل برای تجملات زندگی، دکوراسیون و اکسسوری هایی که خانم ها بیشتر علاقه مند به داشتن آن هستند، خرج می کنند.دوران کودکی پدیده جدیدی است که در خانواده ایرانی بیشتر از سایر خانواده ها دیده می شود و ممکن است تا حدودی ناشی از غلبه بر احساسات در خانواده باشد.

سکولاریسم

ظواهر و شواهد مختلف نشان می دهد که خانواده به تدریج در حال دور شدن از شریعت و حرکت به سمت دین معنوی است و نمونه های فراوانی از سبک زندگی کنونی خانواده ایرانی نشان از غلبه ارزش های مادی و فردگرایانه بر ارزش های دینی دارد. کاهش اطاعت فرزندان از والدین، کاهش روابط رحمی با رضای خدا، کاهش مسئولیت سرپرست خانواده و همچنین اطاعت از همسر، سهل انگاری خانواده در بالا بردن اعتقادات و رفتار فرزندان، کاهش تلاش برای کسب درآمد از راه های قانونی، دوستانه و قبیله ای، افزایش روابط دختر و پسر در زمان تعهد بدون ازدواج و مانند آن، همگی از نشانه های این تغییر است.

تبدیل شدن به یک محیط آشنا

شاید مهم ترین پیامد حضور رسانه ها به ویژه تلویزیون در جامعه ایران تولد «خانواده رسانه ای» باشد. خانواده رسانه ای خانواده ای است که وجود خارجی ندارد، بلکه توسط رسانه ها «نماینده» می شود. در اینجا رسانه ها با بی توجهی به تنوع اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، الگویی را به عنوان الگوی ارجاع به خانواده ها ارائه می کنند که نشان دهنده اقشار متوسط ​​و مرفه جامعه است و باعث شکل گیری انتظارات اقتصادی خاص در اقشار مختلف و الگوی تولید می شود. ، توزیع و توزیع. مصرف در خانواده ایرانی باید تغییر کند. شاید مهم ترین ویژگی مدل رسانه خانواده بومی نبودن آن باشد. رسانه ها گروه ها را به عنوان گروه های مرجع و اولین پیام ها به مخاطبانی معرفی می کنند که از نظر اخلاقی صلاحیت ندارند و فرهنگ ملی را نمایندگی نمی کنند.

شکاف نسلی طولی و عرضی

نمونه دیگر از تحولات خانواده ایرانی در زمان حاضر، شکاف نسلی طولی و عرضی است. یعنی تفاوت در نظام ارزشی و گرایش‌های رفتاری افراد خانواده در سال‌های اخیر، هم از نظر طولی و بین نسلی (یعنی والدین و فرزندان) و هم به صورت عرضی (بین اعضای خانواده) بیشتر محسوس است. اگرچه مقوله شکاف نسلی طولی بین نسل‌های گذشته، حال و آینده جدیدتر به نظر می‌رسد، پدیده شکاف نسلی بین اعضای یک نسل در خانواده به نظر یک واقعیت اجتماعی جدید است. یعنی فرزندان هم سن و سال یک نسل در خانواده لزوماً تناسب ارزشی با یکدیگر ندارند و گاه برای گفتگوی مشترک بین خود دچار بحران و مشکل می شوند.

آینده خانواده ایرانی و توانمندی های آن

این در حالی است که خانواده ایرانی در حال حاضر با مشکلات، بحران ها و نگرانی های فراوانی مواجه است و بیم آن می رود که این مشکلات منجر به زوال خانواده و فروپاشی بحران شود و خانواده به معنای دینی و ایرانی در قالب خانواده چه چیزی وجود دارد در دنیای غرب (همزیستی) حال و روزی برای تغییر وجود دارد، اما باید دانست که خانواده ایرانی دارای یک سری ویژگی ها و روابط است که در مواجهه با نظام ارزشی مدرن و تحولات خانواده ایرانی مانع و قوام است.

این مولفه های خانواده ایرانی این عنصر اصلی جامعه را در برابر تحولات دوران گذار مقاومت بیشتری می کند. با توجه به شرایط دنیای مدرن و رواج گفتمان های خانوادگی رقیب از یک سو و ظرفیت عظیم خانواده ایرانی در برابر این شرایط از سوی دیگر، باید گفت که پیش بینی دقیق از آینده دشوار است. خانواده در ایران