خانه‌تکانی هم خانه‌تکانی می خواهد!/چگونه می توان این کار سخت را شیرین و ساده انجام داد؟

گروه خانواده؛ نعیمه جاویدی: نترسید؛ جان  کلام را قدیمی ها گفته اند که «چشم، نامرد و دست، مرد است.» یعنی کار به چشم، بزرگ می آید و هراسش به جان آدم می افتد اما همین که کار را از گوشه ای شروع می کنیم و دستی به کار می گیریم می بینیم که خُرد، خُرد انجام می شود حتی اگر کمی کُند.

همیشه استرس یک کار انجام نشده از خود آن کار بزرگتر است، فشاری روحی که خیلی بیشتر و زودتر از فشار جسمی همان کار می تواند ما را کلافه کند و از پا درآورد. بنابراین با شروع کار، اولین و مهمترین کاری که انجام داده ایم غلبه به همان استرس است و این اصلا دستاورد کمی نیست. خانه تکانی و استرس عظیم آن یکی از بهترین مثال هاست. اینجا قرار است شیوه های آماده یک خانه تکانی منظم و خوب را مرور کنیم. قدم اول این است که شیوه های اشتباه قدیمی که از خانه تکانی برای ما یک غول بزرگ ساخته را دور بریزیم و راه درست را جایگزین کنیم. جزییات در مطالب بعدی گفته خواهد شد امروز چارچوب یک خانه تکانی اصولی؛ داشتن برنامه کار را با هم خواهیم آموخت.

خانه تکانی در خانه اجاره ای

بعضی ها صاحبخانه هستند، برخی دیگر مستأجر. مالکان شانس بزرگی دارند. خبری از جابجایی و تغییر مدام فضای خانه ندارند. اتاق ها، مسیرهای نظافت، شرایط خانه و امکانات کار کاملاً مشخص است و این نعمت بزرگی است. کار اما شاید برای آن هایی که مستاجرند کمی سخت تر است چون باید در فضایی جدید و چینش خانه ای که ساکن شده اند، کار را دنبال کنند. ممکن است با محدودیت هایی روبرو باشند که در خانه قبلی مواجهه نبودند. این شرایط بعد از یکی، دو ماه سکونت کاملاً مشخص و برای صاحبخانه معلوم می شود. البته در یک مورد به خصوص، اوضاع مستأجرها بهتر است؛ جابجایی های سریع بیشترشان را مجاب کرده که آسایش بیشتر در انتخاب وسایل سبک و مقاوم و حذف وسایل اضافه است. همچنین به بهانه هر جابجایی وسایل خانه نظافت و رسیدگی می شوند بنابراین کار و غبار انباشته نمی شود و نظافت روند سریع و شدنی تر به خود می گیرد. وسایل مازاد بدون استفاده یا به فروش می رسند یا کناری گذاشته می شوند.

برنامه ریزی را پیچیده نکن

خیلی وقت ها برای انجام درست یک کار سنگین توصیه می شود قبل از قدم از قدم برداشتن حتماً باید برنامه ریزی داشت چون نیمی از طی مسیر است و حکم موفقیت در آن کار را دارد. با این حال اما گاهی برخی دچار افراط می شوند و برنامه ریزی به جای عصای دست و چراغ راه، بلای جانشان می شود؛ اما چگونه؟!

کمال گرایی و ریزبینی همیشه هم خوب نیست.   افراد جزئی نگر معمولاً دچار یک خطای راهبردی می شوند. این در یک کار شخصی و خانوادگی مانند خانه تکانی گرفته تا یک کار بزرگ اجتماعی یا اقتصادی می تواند برایشان زحمت مضاعف ایجاد کند. آن ها آنقدر صرف نوشتن جزئیات می شوند که خود طرح برداری و ترسیم الگوی کار برایشان حکم یک کار افزوده پیدا می کند نه نقشه راه. در واقع کار در چشمشان بزرگ می شود، با استرس و هیجان روحی ناخودآگاه کار را عقب می اندازند و زمانی به خودشان می آیند که زمان کمی باقیمانده. برای همین از هرچه برنامه و برنامه ریزی است، دلزده می شوند در حالیکه خطا جای دیگری بوده. برنامه یعنی مشخص کردن کلیات، ابزارها، امکانات و پیش بینی کردن محدودیت ها و راهکار حل آن. خلاصه تر جمع بندی کنیم؛ در کاری مانند خانه تکانی چارت اصلی برنامه این است، تعداد اتاق ها و فضاهایی که باید نظافت شود، کدام اتاق کار بیشتری دارد، کی زمان خالی و وقت کافی داریم، کدام کارها نیاز به سفارش دارد مانند ارسال فرش به قالیشویی، کارها کی و به چه ترتیبی انجام شود تا دوباره کاری یا شرایط زندگی سخت نشود. یک مثال ساده، نظافت بخش های درونی اولویت دارد، پاک کردن دیوار و پنجره بعد از آن. اگر خانه بدون فرش سرد می شود کارها که تمام شد فرش را بشوییم اگر نه اواسط کار زمان بهتری برای تماس با قالیشویی است.

بهترین زمان خانه تکانی

قدیمی ها به رعایت چله ها حساس بودند و می گفتند کار خانه تکانی اگر زودتر از چله دوم زمستان انجام شود، سخت و کم خیر می شود. خانه تکانی برای آنها از نیمه دوم بهمن ماه شروع می شد که معتقد بودند اینطور بهتر و با خیر و برکت تر است. اما چرا چنین اعتقادی داشتند؟ طبق آموزه های طب سنتی از نیمه دوم زمستان خون آدمی و کلاً شرایط حیات موجودات رو به تازگی و به اصطلاح فاصله گرفتن از خواب و خمودگی زمستان می رود. برای مثال حتی برای هرس درختان بهترین زمان، اول آذر تا پایان بهمن بوده هرچند که تا اسفندماه و پیش از جوانه زدن گیاهان که نشانه برخواستن از خواب زمستانی است هم می توان کار را انجام داد اما باغبان های قدیمی و کهنه کار معتقدند هرس به آن شیوه بهتر است چون هم درخت خواب است، هم مقاوم به آفت می شود و هم اینکه محصول سالم و بیشتری می دهد. اما با این مقدمه و مثال برگردیم به همان خانه تکانی؛ خون ما هم از نیمه دوم ماه دوم زمستان، طبع مطابق طبیعت و بهاری می گیرد. بدن ما مهیای جوش و خروش و کار بیشتر می شود. بنابراین احتمال سرماخوردگی، کوفتگی و کسالت خیلی کمتر می شود.
حضرت علی(ع) سفارش کرده اند خودمان را از سرمای اول زمستان بپوشانیم که با ما همان خواهد کرد که با درختان و سرمای نیمه دوم را غنیمت شماریم که با ما همان می کند که با درختان؛ مهیای رویشی دوباره و بهاری شدن. پانزده بهمن تا پانزده اسفند بهترین زمان برای کار است. زمان باقیمانده تا عید هم بدن ما استراحت می خواهد، کارهای ریز که کم هم نیست، خودش را نشان می دهد، خرید یا برنامه ریزی برای تعطیلات هم زمان و بررسی لازم دارد.

از کجا شروع کنیم؟

نظافت آشپزخانه و یکی از اتاق ها و معمولاً هم اتاقی که کمددیواری، کتابخانه، لوازم کار در خانه و رختخواب ها در آن قرار دارد از بقیه جاها سخت تر است. اگر عادت داریم دستمال و لوازم گردگیری را در بالکنی که شیر و راه آب دارد، سرویس بهداشتی، حیاط یا حمام بشوییم، مشکلی نیست می توانیم قدم اول را از آشپزخانه برداریدم. اما اگر این کارها را در آشپزخانه باید انجام دهیم، توصیه می شود اول سراغ بخش های دیگر برویم چون دوباره لکه و کدر شدن سطوح در آشپزخانه می تواند حسابی خسته مان کند. همیشه یک اتاق خلوت که کار سبک تری دارد را نظافت سطحی اما خوب کنید تا بتوانید مازاد وسایل اتاق های دیگر را موقت آنجا بگذارید، بعد از نظافت محوطه و سطح همان اقلام برگردانید سرجایش اصلی. این برای کمد رختخواب ها به شدت کاربرد دارد. محوطه داخل کمد و رویه و ملحفه رختخواب ها که نظافت و دوخته شد، آماده برگشت به جای قبلی هستند با این تفاوت که شما نگران دوباره چرک شدن یا دست و پاگیر بودنشان موقع کار نیستید. ایمنی کار هم رعایت می شود. خیلی وقت ها همین پارچه ها زیر دست و پا می رود و باعث می شود زمین بخوریم

نظم، قدم اول نظافت

اما یک نکته خیلی مهم، کار را به دو قسمت تقسیم کنیم؛ بررسی و اجرا. در مرحله بررسی که خیلی سریع باید انجام شود و حتی می تواند در طول سال و هر از گاه انجام داد، ببینیم کدام کالا کاربردی و کدام کمتر یا بدون استفاده برای ماست. مازادها را مدام از خانه خارج کنیم و مانع از تلنبار و انباشتگی شویم. گاهی این اقلام ارزشمند و با قابلیت استفاده هستند گاهی بازیافت شونده و ضایعات. بعضی ها شیشه های رنگین، قوطی های خالی و مانند آن را به امید استفاده نگه می دارند. نگه داشتن یکی، دو مورد عادی است و بیش از آن دست و پاگیر. نظم بخش های دیگر را هم مدام بهم می زند. کتابچه، بروشور، برگه های راهنما و مجله های قدیمی را رد کنیم برود. بالشت پری که حساسیت داریم و هیچ وقت هیچ مهمانی از آن استفاده نکرده حتماً به درد دیگری می خورد. حبوبات، سبزی های خشک و ادویه ها را در یک ظرف و جای مشخص نگه داریم. کمی پونه در بطری شیشه ای، کمی در مشمع در کابینت و کمی دیگر در احتمالاً کیسه ای پر از گیاهان دارویی در بالکن، زیرزمین یا گوشه ای از خانه نگه نداریم. جای هر وسیله معلوم باشد تا وقتی تمام یا خریداری شد، تکلیف روشن باشد نه اینکه بی اطلاع از موجودی قبلی مبلغی صرف خرید مجدد کنیم. این از نظر آرامش ذهن، باسابقه بودن و اقتصادی نکته بسیار مهمی است.

خانه تکانی نه خودکشی

خانه تکانی یعنی یک نظافت کلی برای استقبال از بهار است اما قرار نیست همه کارها را معطل یک ماه کرد. اگر ماهی یکبار یا دست کم، هر فصل یکبار یک نظافت کلی داشته باشیم، عالی است. بهترین فصل برای هر کار را غنیمت بشماریم. گرمای تابستان بهترین زمان برای شستن رختخواب ها، هوا دادنشان یا گردگیری فرش و قالیچه های کوچک و آفتاب دادنشان است. سرویس بهداشتی و حمام را حتماً دوبار در سال به طور کامل ضدعفونی کنیم و بشوییم و در تابستان اساسی تر. نظافت و نظم دهی، تعویض کفپوش کابینت های آشپزخانه و گردگیری فضای داخلی شان، رسیدگی به غلات، حبوبات و گیاهان دارویی و سبزی های خشک  برای پیشگیری از آفت و حشره هم فصلشان اواخر تابستان است. همیشه کابینت هایی که اقلام پرکاربرد در آن قرار دارد، هر ماه یکبار یا دست کم، هر فصل یکبار نظافت و مرتب شوند. خاصیت این رسیدگی های سریع و مداوم چیست؟ ساده است، جلوگیری از کهنه شدن رسوب ها و غبارها. مدیریت داشته ها، اطلاع از اقلام موردنیاز، افزایش نظم و نظافت و تاثیر آن بر سلامت روحیه و جسم. دوری از حس یکنواختی. رسیدگی، نگه داشت و افزایش طول عمر مفید لوازم. خلاصه اینکه کار شب عید سبک می شود چون نظم و نظافتی پایدار در طول سال داریم. خانه تکانی وقتی رسوب، غبار و کثیفی ها، بی نظمی و بهم ریختگی های درشت و کوچک روی هم تلنبار شود، بی شباهت به یک غم بزرگ نیست. تمام تعطیلات عید هم برای برگشت توان و قوا به بدن خسته و کوفته ما کم است.

جا نزنیم پشتکار داشته باشیم

وقتی قسمت هایی مانند کمدهای رختخواب، لباس، کتابخانه و کابینت ها مدام یا دست کم سالی دوبار نظافت شوند، سرعت کار به شکل اعجاب‌آوری بالا می رود. گردگیری قسمت های درونی که تمام شد، باید بخش های بیرونی مانند در، دیوار، پنجره، سطوح بیرونی کمد و کابینت ها، پرده و قالی ها را دریافت. روی فرش، سرامیک و موکت را بپوشانیم. پرده ها را در بیاوریم و بشوییم. پنجره ها پاک شوند. بعد نوبت دیوارهاست‌، نظافت سنتی یا با دستگاه بخارشو. می توان کارگر هم از مراکز مطمئن گرفت. بعد از این مرحله موکت، فرش و  قالیچه ها، روکش مبلمان را باید نظافت کرد. حتماً پشت و روی فرش و مبل را جاروبرقی بکشیم بعد شامپوفرش یا لکه زدا. این کار کمک می کند وقتی رطوبت به سطح کار می رسد، غبارنامحسوس قدیمی رد کثیفی یا کدری نیندازد. وقتی قالی ها به قالیشویی رفت یا در خانه نظافت شد، لوله شوند. سرامیک زیر آنها، لبه درزهای حمام، دستشویی و آشپزخانه باید بررسی شوند و در صورت نیاز توسط آقای خانه یا استادکار درزگیری و بندکشی شوند. همین کار خیلی ساده کمک می کند، نم از درزها به طبقات پایین یا کف خانه نفوذ نکند. یک اصل مهم در این بخش خانه تکانی این است که جا نزنیم، پشتکار داشته باشیم. استراحت های بیجا و بیش از حد کار را طولانی، بدن را کوفته و ما را برای ادامه کار کاهل و کسل می کند. استراحت ها باید بعد از پایان هر مرحله از کار باشد.

کمک گرفتن یا نگرفتن

اگر نظم پایدار را در خانه جاانداخته باشیم، ملالی نیست و سنت قدیمی خانه تکانی شیرین می شود. اگر همه اعضای خانواده آموخته باشند که حدکفاف را رعایت کنند یعنی اقلام و لوازمی به اندازه نیاز داشته باشیم نه آنقدر که حتی سالی یکبار هم مورد استفاده قرار نگیرند ما با یک خانه مرتب روبرو خواهیم بود. اصول بهداشت و نظافت باید به اعضای خانواده آموخته شود برای مثال هر کس ظرف ها را شست باید سینک را هم کف بزند و بشوید تا چربی ظروف سینک را کدر نکند. هر وسیله ای از هرجا برداشته می شود قبل از برگرداندن نظافت شود برای مثال ادویه پاش ها و بانکه های حبوبات حتماً بعد از استفاده با یک دستمال کم نم، پاک شود چون موقع آشپزی دست ما چرب است و ظروف ممکن است، کثیف شود. این کارها اوایل ممکن است سخت به نظر برسند اما همین که چندباری تکرار شوند و موقع خانه تکانی و نظافت ببینیم خبری از نوچ یا چرک مرده و چسبنده شدن نیست، مشتاق خواهیم بود برای ادامه دادن. فردی که آشپزی می کند، بعد از پایان آشپزی اطراف اجاق گاز را تمیز کند. هربار موقع شستشوی قابلمه و ظروف لکه های ایجاد شده با یک شوینده و اسکاچ معمولی و کمی سابیدن از بین می رود و پایان سال نیازی نیست بخشی از درآمد خانوار را به خرید مایع های قوی جرم زدا که هم گران است هم معلوم نیست در آینده چه تاثیر بدی روی سلامت ما و کیفیت اقلام بگذارد، صرف کنیم. هرکس وظیفه دارد ماهی یکبار اتاق خود را گردگیری، جاروکشی و جمع و جور کند تا پایان سال کار روی دوش یک نفر نیفتد. به این شیوه ما در طول سال از همه اعضای خانواده کمک گرفته ایم و از آنجا که خانه تکانی شب عید سبک شده، آنها برای کمک و همراهی مشتاق تر می شوند.

 

انتهای پیام/

 

 

 

شما می توانید این مطلب را ویرایش نمایید